Orient express, czyli historia haftów
O początkach historii haftowania ciężko jest cokolwiek powiedzieć. Uznaje się, że istnieje ono tak długo, jak przysłowiowy taniec igły z nitką. Przyjmuje się, że haft, podobnie jak inne sztuki krawieckie, swój początek miał w Azji i to stamtąd przywędrował na teren dzisiejszej Europy. Chińczycy opanowali do perfekcji sztukę ozdabiania swych szat szlachetnymi jedwabnymi nićmi, cennymi kamieniami czy migocącymi perłami. W starożytności ubrania zdobione przez hafty uznawane były za symbol bogactwa i wysokiego statusu społecznego.
Hafty wyznacznikiem wysokiego statusu społecznego
W Europie sztuka haftowania narodziła się dopiero w średniowieczu, kiedy to moda na ręcznie wykonywane ornamenty przywędrowała z odległych Chin wraz haftowanym jedwabiem.
Wyplatanie za pomocą igły wzorów i motywów o tematyce religijnej było częstym zajęciem zakonnic, a także rozrywką dwórek i panien. W XVI i XVII wieku do kanonu zaczęły wchodzić także hafty niezwiązane z sacrum.
W tudorowskiej Anglii triumfy święciły motywy kwiatowe oraz niezwiązane z religią ornamenty. Połyskujące w blasku świec złociste i srebrzyste nici haftów zdobiły szaty arystokracji, które stawały się swojego rodzaju biżuterią i wyznacznikiem statusu - im bogatszy i gęstszy haft, tym zamożniejszy był jego posiadacz.
Prawdziwą rewolucję w haftach datować należy na przełom XVIII i XIX wieku, kiedy to zamożniejsi chłopi zdobili motywami florystycznymi swoje odświętne koszule, spodnie i kapoty. Pod koniec XVIII w. hafty występowały głównie na białych, bieliźnianych częściach garderoby.
Ciekawą formą haftu był tzw. richelieu (inaczej haft wenecki) - francuska forma zdobienia materiału, nazwana tak na cześć męża stanu, kardynała Richelieu. Był to haft o ażurowej strukturze imitujący koronkę. Magię haftu ręcznego pod koniec XIX wieku zastąpiły bezduszne maszyny, które w znaczący sposób obniżyły koszty zdobionego ornamentami materiału.
Haft dzisiaj: w stronę folkloru i granny chic
Rodzaje haftu stają się także wyróżnikiem światowych kultur i podkreśleniem swojej etniczności. Jak różne są przecież ludowe hafty na tradycyjnych ubraniach Kaszubów, od tych stosowanych w azteckich czy indiańskich strojach.
Od pewnego czasu powrotem do haftów wyróżnia się Alessandro Michele, dyrektor kreatywny domu mody Gucci. Włoski projektant promuje tzw. granny chic, a więc retro rewolucję w modzie, nadanie babcinym motywom kobiecego charakteru. To on w szczególności upodobał sobie ozdoby w stylu ręcznie wykonywanych aplikacji i kwiatowych haftów. W niesamowity sposób nadał staroświeckim ubraniom kobiecego wdzięku, młodzieńczości i świeżości.
Powrót do haftowanych ozdób zauważyliśmy również w bogatych, arystokratycznych kreacjach Valentino. Hafty wkomponowane w jedwabne bomber jacket, surowe i chłodne biznesowe koszule, czy kuszące przezroczystością sukienki, stanowią, podobnie jak koronki, nawiązanie do starodawnego podejścia do mody, jako prawdziwej sztuki ubioru, która nie zawsze musi być związana z komfortem i wygodą.
Dziś hafty nie znają granic kulturowych czy statusu społecznego. Na wybiegach dostrzec można nawiązanie do folklorystycznych motywów florystycznych, jedwabnych zdobień przedstawiających japońską wiśnię czy rockowych aplikacji wyszywanych na mocnych męskich formach.
